تراختور تیم آذربایجانیان.

 

با صعود دوباره تیم تراکتورسازی به عرصه لیگ برتر فوتبال کشور، پدیده ای در فوتبال ایران ظهور کرده است که هر چند وجود آن باب میل بسیاری نبود، ولی این نباید باعث شود که این پدیده تحلیل و آنالیز نشود. این پدیده نه بازی های نسبتاً خوب تیم جوان تراکتورسازی، نه جوانترین سرمربی لیگ برتر بلکه تماشاگران این تیم هستند.مساله فقط حضور دائم تماشاگران در ورزشگاه نیست. برای شهر یک میلیون و نیم نفری تبریز، رفتن پنجاه هزار نفر به استادیوم در زیر باران در یک روز وسط هفته و داشتن میانگین حضور شصت هزار نفر در هر بازی، هرچند به هیچ وجه آمار کمی نیست. پنجاه هزار نفر یعنی از هر سی نفر ، که به معنای حدود ده نفر واجد شرایط در شهر (مرد دارای سن متعارف تماشاگری) یکی در استادیوم است. مساله این است که هواداران تراکتورسازی با ادامه این روند می توانند فرهنگی نو در ورزشگاه های ایران ایجاد کنند. تشویق های متفاوت و شورانگیز، تشویق پس از باخت، کشاندن هزاران تماشاگر از شهر مادر (تبریز) به شهرهای دیگر، رعایت نسبی ادب نسبت به دیگر هواداران تیم های ایرانی و داشتن طیف و قشر هواداری متفاوت مواردی است که علاوه بر تبیین نیازمند تحلیل نیز هستند که در این مقاله بررسی خواهند شد. 

 الف) آیا صرف دوری هشت ساله شور کنونی را بوجود آورده است ؟ و آیا این انرژی هشت ساله هواداران است که امسال آزاد شده است ؟ معمولاً تیم هایی از شهرستان که برای اولین بار به لیگ بر می گردند چنین وضعیتی برایشان ایجاد می شود. برای مثال تیم شهید قندی یزد در سال اول حضور خود نیز در هر بازی بیش از بیست هزار نفر را به ورزشگاه یزد می کشاند و یا تیم پاس همدان در اولین سال حضور در همدان بسیار مورد حمایت همدانی ها قرار گرفت و البته در سالهای بعد این حمایت ها از تیم های شهرستانی بسیار کمرنگ تر می شد. تراکتور هم که تازه به لیگ آمده از این عامل تاثیر گرفته و جوانانی هستند که بجای مشاهده بازی تیم های تهرانی در تلویزیون، بازی های تیم شهر خود را در ورزشگاه می بینند. بدیهی است که با گذر زمان، با فروکش کردن شور ناشی از این عامل شاهد تفاوت هایی در آکسیون های هوادارای تراکتور خواهیم بود.

ب) مساله بعدی ریشه دار بودن و اصیل بودن تیم تراکتور و داشتن همیشگی تماشاگران قابل توجه در سالهای دور و اخیر بوده است. زمانی که تراکتورسازی در لیگ یک نیز بازی می کرد، همیشه از حمایت خوبی برخوردار بوده است. حضور شصت هزار نفر در بازی تراژدیک با شیرین فراز و خالی نماندن همیشگی ورزشگاه باغشمال مصداق این ادعاست که تراکتور به علت قدمت و محبوبیت اصالت دار، در زمره تیم های ویژه ایران قرار می گیرد. تیم های مانند پرسپولیس و استقلال تهران، ملوان انزلی، نساجی مازندران، شاهین اهواز و صنعت نفت آبادان و ... که هیچگاه نیازی ندیده اند که به زور تبلیغات هوادار برای خود ساخته و پرداخته کنند. البته تیم هایی مثل سپاهان اصفهان و فولاد خوزستان تیم هایی هستند که با اتخاذ چنین روندی نسبتاً موفق بوده و توانسته اند هواداران قابل توجهی به مرور زمان برای خود جذب کنند. نکته بعدی مواجهه این تیم ها با تیم های استقلال و پرسپولیس در شهرهای خود است که معمولاً روند به گونه ای بوده است که تیم های تهرانی از نظر تماشاگر برتری نسبت به میزبان مفلوک خود داشته اند. کافی است بررسی کنید بازی های استقلال و پرسپولیس در شیراز، مشهد، اهواز و ... که تماشاگران تیم های سرخابی بیشتر هستند. این حالت تنها در شهرهایی مانند آبادان و انزلی به دلایل ذکر شده دیده نمی شود و البته در اصفهان که به مدد اجرای قوانین میزبانی تیم سپاهان می تواند برتری ضعیفی از نظر تماشاگر در استادیوم ایجاد کند. امّا وضعیت در تبریز آن هم در هفته های اولیه لیگ، بسیار عجیب بود. روز قبل از بازی بازیکنی مانند فرهاد مجیدی پیش بینی می کند با توجه به پر طرفدار بودن تراکتور، تنها نیمی از استادیوم استقلال را تشویق کنند و ناصر شفق مدیرعامل تراکتور از اختصاص ده درصد ورزشگاه به تیم میهمان صحبت می کند. اما اتفاقی که در ورزشگاه افتاد بسیار عجیب تر بود، تنها هزار و پانصد نفر آن هم اکثراً از شهرهای کردنشین جنوب آذربایجان غربی برای تشویق استقلال به ورزشگاه تبریز آمده بوده اند و در عوض تماشاگران تراکتور پشت درهای بسته مانده بودند و حتی نیروهای ورزشگاه مجبور شدند برای کاهش فشار نیمی از جایگاه خالی مانده میهمان را نیز در اختیار تبریزی ها قرار دهند. مساله دیگر حضور بیست و پنج هزار نفری هواداران تراکتورسازی در ورزشگاه آزادی در بازی با پرسپولیس بود که بسیار جالب و بی سابقه بود. معمولاً تیم میهمان بیش از چند صد نفر تماشاگر در ورزشگاه آزادی ندارد و حضور این تعداد هوادار تراکتور و دو بار افزایش ظرفیت تیم میهمان در روز مسابقه مورد تاریخی را در دفتر فرهنگ هواداری فوتبال در ایران را ثبت نمود.

پ) تیم تراکتورسازی تبریز در سالهای اخیر مظلوم واقع شده است. اورهان پاموک ادیب اهل ترکیه اعتقاد دارد بر عکس باور عمومی، شکست یک تیم محبوب موجب محبوبیت بیشتر و بیشتر آن می شود (در مصاحبه با خبرنگار یورو 2008) تیم تراکتورسازی بعد از سقوط تاسف بار به لیگ یک، مورد اتخاذ تصمیماتی شد که طرفداران آن معتقدند به تیم ظلم شده است. مسابقه پلی آف مقابل هما در شهر بی طرف اصفهان، بازی تراژدیک مقابل شیرین فراز، تغییر محل بازی از باغشمال به زمین کارخانه، محرومیت ها و ... همه باعث شد که یک حس مظلومیت در میان تراکتورچی ها بوجود آید. این نیز عامل شاخصی برای پر طرفدار بودن تر بودن تراکتورسازی است، تیمی که بارها شکست با شدت بر سر آن کوبیده شده است.

ت) تراکتور نه تیم تبریز، بلکه به تیم آذربایجان و آذربایجانیها تبدیل شده است . مردم آذربایجان و بالخصوص شهر تبریز، از آگاهی سیاسی بیشتری نسبت به دیگر مردمان ایران بر خوردار هستند و معمولاً این شهر همیشه تحت تاثیر جریان های مختلف سیاسی بوده است. با اینکه طیف اصیل تر هواداران معتقد به ملایمت بیشتر و پرهیز از بحث های سیاسی در محافل اینترنتی هستند و حتی در سایت هواداران قانونی سخت گیرانه اتخاذ شده است، باز نوع نگارش نظرات و حتی اسم های مستعار کاربران حاکی از عمق نفوذ افکار ملّی گرایانه در هواداران دارد. بدین ترتیب است که اقشار بیشتری مانند دانشجویان و حتی نخبه های جامعه نیز جذب شده و می شوند.

منبع: سایت هواداران تراختور